Chemiczne metody sterylizacji
Chemiczne metody sterylizacji – czym są i na czym polegają?
Metody chemiczne sterylizacji mają na celu dezynfekcję powierzchniową lub wyjałowienie chemiczne. Dezynfekcja za pomocą metod chemicznych to uwalnianie powierzchni od wegetatywnych mikroorganizmów biologicznych. Warto podkreślić, że typowe czynniki chemiczne najczęściej mają właściwości dezynfekujące, nie sterylizacyjne, co oznacza, że nie zabijają form przetrwalnikowych drobnoustrojów – jak to ma miejsce w procesie sterylizacji.
Metody chemicznej sterylizacji czy też dezynfekcji opierają się na oddziaływaniu cieczą lub gazem. Na skuteczność procesu wpływa struktura, skład chemiczny środka, a także reaktywność środka, jego stężenie oraz charakterystyka sterylizowanych lub odkażanych przedmiotów czy środowiska. Inne czynniki wypływające to także m.in.: temperatura otoczenia, wilgotność, ilość i jakość substancji organicznych na odkażanej powierzchni itp.
W chemicznych metodach sterylizacji ważny jest także czas – środki chemiczne oddziaływują stopniowo, uwalniając się, przez dłuższy czas, etapami. Zasadą jest, iż im dłuższy czas kontaktu z substancją chemiczną sterylizującą tym więcej mikroorganizmów wyeliminowanych. Czasem jednak – w przypadku metod chemicznych sterylizacji – nie jest możliwe wydłużenie czasu kontaktu z chemiczną substancją, ze względów np.: zdrowotnych.
Chemiczne metody sterylizacji – jakie środki wyróżniamy?
Dostępnych jest stosunkowo wiele różnych środków chemicznych o działaniu sterylizującym i dezynfekujących, organicznych jak i nieorganicznych. Należą do nich m.in.: podchloryny, nadmanganian potasowy, chloramina, alkohole, krezole, fenole, formaldehyd, aktywne detergenty itp. Do dezynfekcji i sterylizacji pomieszczeń chemicznymi metodami stosuje się zazwyczaj środki chemiczne w postaci par, aerozolów i gazów.
O czym warto pamiętać przy metodach sterylizacji chemicznej
Należy podkreślić, że większość tego typu środków ma właściwości toksyczne, a więc należy zachować szczególną ostrożność w przypadku sterylizacji chemicznej.
Chemiczne metody sterylizacji – wybrane przykłady i krótko o nich
Wyróżniamy następujące, najpopularniejsze metody sterylizacji chemicznej:
1. Sterylizacja gazami
- tlenkiem etylenu – jest to czynnik o działaniu alkilującym, bakterio- i wirusobójczym, a przy zastosowaniu wyższych stężeń niszczy także formy przetrwalnikowe (sterylizacja). Atutem jest jego przenikanie przez tworzywa sztuczne, a więc umożliwia sterylizację opakowanych narzędzi i wyrobów
- formaldehydem – działanie podobne jak przy tlenku etylenu, zdecydowanie większa toksyczność, z uwagi na którą coraz rzadziej jest stosowany
- ozonem – najczęściej dotyczy pomieszczeń i znajdujących się tam przedmiotów, wyposażenia. Polega na dostarczeniu gazowego ozonu i wymieszaniu go z powietrzem zawartym w pomieszczeniu ozonowanym
2. Sterylizacja roztworami środków chemicznych
- aldehydu glutarowego – polega na zanurzeniu w roztworze na określony odcinek czasu, najczęściej wykorzystywany do dezynfekcji/sterylizacji przedmiotów w wanienkach; dość szkodliwy dla skóry, oczu i błon śluzowych
- kwasu nadoctowego – stosowany do sterylizacji w odpowiednim, relatywnie niewielkim stężeniu (0,1-0,5%); ma wysoką toksyczność
Sprawdź także: