Czym jest autoklaw i jak działa? Jakie procesy fizyczne i chemiczne wykorzystuje autoklaw?
Autoklaw to urządzenie, którego pierwotnym założeniem – zgodnie z zamysłem jego twórcy – było wykorzystanie wysokiej temperatury, ciśnienia rosnącego w zamkniętej przestrzeni, a także pary wodnej – czyli zmiana stanu skupienia wody. Pierwowzór współczesnego autoklawu to urządzenie na wzór szybkowaru, z klapą bezpieczeństwa, podgrzewane i służące do gotowania dań. Twórcą pierwszego autoklawu był francuski fizyk, zamieszkujący w Anglii – Denis Papkin.
Autoklaw najogólniej rzecz ujmując to urządzenie składające się z pojemnika o grubych ściankach, z hermetycznego zamykania, termometru i manometru do pomiarów temperatury i ciśnienia wewnątrz oraz odpowiedniego zaworu bezpieczeństwa.
Autoklaw we współczesnej wersji posiada nowoczesne elementy zaawansowanej technologii działania, automatycznie programowalne procesy, czy np. możliwości pozwalające na rejestrację ich etapów itp. Wciąż jednak zasada działania autoklawu pozostaje niezmieniona. Autoklaw wykorzystuje proces podgrzewania wody w hermetycznym środowisku. W normalnych warunkach atmosferycznych, przy regularnym ciśnieniu ograniczeniem temperatury kąpieli wodnej jest temperatura wrzenia wody. Jeśli jednak w zamkniętej przestrzeni – w tym przypadku autoklawu – doprowadzimy do zmiany stanu skupienia wody w parę wodną to ciśnienie wewnątrz będzie wzrastać do bezpiecznego poziomu określonego zaworem bezpieczeństwa. W tej sytuacji dochodzi do wielu procesów wewnątrz autoklawu. Jednym z nich jest proces sterylizacji, na dużą skalę wykorzystywany w zakładach fryzjerskich, salonach kosmetycznych, gabinetach estetyki, gabinetach stomatologicznych, laboratoriach itp. Wszędzie tam gdzie akcesoria i narzędzia użytkowane mogą mieć kontakt z przerwaniem ciągłości skóry, materiałem genetycznym itp.
Jak w tym przypadku działa autoklaw?
Należy pamiętać o konieczności regularnego testowania autoklawu. Test w autoklawie należy przeprowadzić co najmniej raz na kwartał. Wyniki testów są wymagane przez Sanepid podczas kontroli. To okresowe sprawdzenie skuteczności działania autoklawu. Proces w autoklawie rozpoczyna się następująco. Przed włożeniem do specjalnej komory przedmiotów do sterylizacji, sprawdza się i ewentualnie uzupełnia poziom wody. Następnie komorę należy szczelnie zamknąć. Obecne, nowoczesne modele autoklawów mają blokadę drzwi oraz sygnalizują świetlnie czy dźwiękowo właściwe domknięcie autoklawu. Następnie wystarczy wybrać jeden z programów sterujących, aby uruchomić autoklaw. Tryb pracy i czas trwania wyświetli się na cyfrowym wyświetlaczu. Na rynku dostępne są bardzo funkcjonalne i efektywne autoklawy z pompą próżniową, które przed uruchomieniem programu usuwają dodatkowo powietrze z komory – wypompowują je, tak aby w komorze znajdowała się wyłącznie para wodna. Powietrze zostaje wyparte przez parę wodną wydobywającą się z wytwornicy. Kolejna faza działania autoklawu to nagrzewanie i wyrównanie temperatury oraz oddawanie ciepła sterylizowanym przedmiotom i materiałom. Gdy temperatura osiągnie pożądany poziom nadchodzi czas na fazę kluczową – wyjaławiania przedmiotów, czyli właściwej sterylizacji. Po jej przeprowadzeniu dochodzi do koniecznego schładzania, suszenia, spadku temperatury i ciśnienia. Proces działania autoklawu zakończył się pomyślnie.
Zobacz także: