Klasy czystości pomieszczeń szpitalnych
Klasy czystości pomieszczeń szpitalnych to klasyfikacja obszarów pod kątem poziomu kontroli zanieczyszczeń, drobnoustrojów w środowisku. Im wyższa klasa czystości pomieszczeń szpitalnych tym pomieszczenie jest zbudowane i użytkowane w sposób bardziej ograniczający powstawanie, przedostawanie się i gromadzenie zanieczyszczeń. Przepisy regulujące powyższe to Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9 listopada 2015 roku w sprawie wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania.
Polska klasyfikacja czystości zapisana została również w „Wytycznych projektowania szpitali ogólnych”, wprowadzonych stosunkowo dawno do stosowania przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej. Jest to materiał pomocniczy obowiązujący przy projektowaniu szpitali.
Obszar czysty definiowany jest w Rozporządzeniu jako obszar o ściśle określonych metodach kontrolowania klas czystości. To właśnie w obszarach czystych odbywa się m.in. wytwarzanie produktów sterylnych, przygotowanie komponentów, produktów, napełnianie fiolek, przechowywanie materiałów itp.
Określenie klas czystości pomieszczeń szpitalnych – „w działaniu” i „w spoczynku”
Określając poziom czystości pomieszczeń należy uwzględnić dwie sytuacje. Pierwsza określana jest jako stan spoczynku – to sytuacja, gdy w pomieszczeniu znajdują się urządzenia gotowe do pracy, ale brak jest personelu. Druga, to stan w działaniu, czyli tryb pracy urządzeń z określoną liczbą pracowników. Warto dodać, że klasy czystości pomieszczeń są szczególnie ważne w przypadku pomieszczeń, gdzie wytwarza się sterylne produkty lecznicze.
Jakie wyróżniamy klasy czystości pomieszczeń szpitalnych?
Omawiane klasy są następujące:
• I klasa czystości pomieszczeń (to pomieszczenia o najwyższej możliwie aseptyce – minimalny poziom bakterii) o dopuszczalnym stężeniu bakterii wynoszącym 70 bakterii/1m3 powietrza. I klasa czystości pomieszczeń szpitalnych obowiązuje w specjalnie wydzielonej strefie, w której są wykonywane czynności największego ryzyka, np.: w strefie napełniania, w strefie zamykania korkami, w strefie, gdzie są wykonywane aseptyczne połączenia, oraz w miejscach, gdzie znajdują się otwarte ampułki i fiolki. Często znajduje tutaj zastosowanie tzw. laminarny przepływ powietrza.
• II klasa czystości pomieszczeń (pomieszczenia o niskim poziomie bakterii) o dopuszczalnym stężeniu bakterii wynoszącym 300 bakterii/1m3 powietrza. Obowiązuje przy produkcji aseptycznej i napełnianiu, w strefie stanowiącej środowisko pomocnicze dla pomieszczeń klasy I.
• III klasę czystości pomieszczeń (pomieszczenia o normalnym poziomie bakterii) o dopuszczalnym stężeniu bakterii wynoszącym 700 bakterii/1m3 powietrza. Obowiązuje w pomieszczeniach czystych, gdzie prowadzi się mniej krytyczne etapy wytwarzania i przygotowywania produktów do ich użycia.
Mikrobiologiczna czystość powietrza pomieszczeń szpitalnych dyskwalifikuje obecność drobnoustrojów patogennych.
Przykłady pomieszczeń szpitalnych w ramach określonych klas czystości
W zakresie klasy I czystości pomieszczeń szpitalnych, można wskazać m.in.:
- sale operacyjne wysoko aseptyczne (dotyczących m.in.: transplantacji, operacji serca, ciężkich poparzeń, operacji mózgu)
- boksy jałowe
- pracownie płynów infuzyjnych – boks napełniania
- sale łóżkowe specjalne (oparzenia)
Do pomieszczeń II klasy czystości zalicza się:
- sale operacyjne aseptyczne
- sale operacyjne septyczne
- sala gipsu w zespole operacyjnym
- pomieszczenia intensywnej opieki medycznej wraz z pomieszczeniami łóżkowymi
- sale pooperacyjne
- pokoje wcześniaków
- pomieszczenia przygotowania chorego (przy sali operacyjnej)
- pomieszczenia przygotowania lekarzy (w zespole operacyjnym)
- korytarze zespołu operacyjnego „czyste” i „brudne”
- sterylizatornie w zespole operacyjnym
Klasę III stanowią pomieszczenia o zwykłych wymaganiach dotyczących małej ilości mikroorganizmów w powietrzu.