Mikroorganizmy występujące w otoczeniu, w środowisku człowieka mają różny stopień wrażliwości na działanie czynników fizycznych i chemicznych, które wykorzystywane są w procesach usunięcia, niszczenia drobnoustrojów.
Z tego właśnie względu możemy drobnoustroje podzielić na 3 grupy, w zależności od stopnia ich odporności termicznej:
- 1 stopień odporności – tutaj zaliczamy: bakterie nie zarodnikujące, drożdże i większość wirusów; giną w temp. 100oC w czasie 2-5 min, w temp. 121oC (autoklaw) po 1 min, w temp. 160oC w czasie 1-2 min.
- 2 stopień odporności – w tej grupie znajdują się: laseczki wąglika, zgorzeli gazowej; giną w temp. 100oC w czasie 5-10 min, w temp 121oC w czasie 3 min, w temp. 160oC po 4-6 min.
- 3 stopień odporności – tu zaliczymy m.in.: laseczki tężca, jadu kiełbasianego (z wyjątkiem typu E); giną w temp. 100oC w czasie 1-5 godzin, w temp. 121oC w czasie 5-12 min, w temp. 160oC w czasie 6-30 min.
Niszczenie drobnoustrojów, czyli dekontaminacja. Czym jest? Jak definiujemy ten proces?
Dekontaminacja to proces polegający na usunięciu drobnoustrojów, dezaktywacji substancji szkodliwych i zagrażających zdrowiu i życiu. Dekontaminacji mogą podlegać organizmy żywe (ludzie, zwierzęta), konkretne miejsca i pomieszczenia a także przedmioty.
Kwestie związane z niszczeniem drobnoustrojów nabrały na znaczeniu w ostatnim okresie, obserwujemy zintensyfikowanie zainteresowania nimi w dobie walki z pandemią i zakażeniami COVID-19. Nawet społeczność spoza środowiska medycznego poszerza stale swoją wiedzę i świadomość na temat procesów dekontaminacji.
Metody niszczenia drobnoustrojów, czyli techniki dekontaminacji. Jak je dzielimy, co warto o nich wiedzieć?
Wyróżniamy następujące metody niszczenia drobnoustrojów, które różnią się pomiędzy sobą przede wszystkim zakresem efektów i rezultatów po ich wdrożeniu. Są one następujące:
- Sanityzacja, czyli usuwanie widocznych zabrudzeń i zanieczyszczeń a wraz z nimi także większości drobnoustrojów (są to rutynowe czynności typu mycie dłoni, sprzątanie, odkurzanie itp.)
- Dezynfekcja, czyli proces, w wyniku którego ulegają zniszczeniu formy wegetatywne drobnoustrojów, jednak nie formy przetrwalnikowe mikroorganizmów;
- Dezynfekcja wysokiego stopnia – dodatkowo poza wegetatywnymi formami eliminuje również prątki gruźlicy, enterowirusy i niektóre wybrane formy przetrwalnikowe.
- Antyseptyka jest dezynfekcją skóry, błon śluzowych, uszkodzonych tkanek z zastosowaniem specjalnych preparatów, dostosowanych do tkanek ludzkich, bezpiecznych dla ludzi;
- Sterylizacja, czyli najwyższy poziom procesu dekompilacji, który prowadzi do niszczenia wszystkich drobnoustrojów – wegetatywnych i przetrwalnikowych drobnoustrojów; otrzymujemy w 100% wyjałowiony materiał;
- Aseptykato sposób postępowania, którego celem jest utrzymanie 100% jałowości, zapobieganie zakażeniom tkanek i skażeniom wysterylizowanych już powierzchni.
Co podlega obowiązkowym procesom niszczenia drobnoustrojów, czyli dekontaminacji?
Procesom niszczenia drobnoustrojów – z zastosowaniem różnych metod -podlegają pomieszczenia, wymagające rygorystycznej higieny jak np.: sale operacyjne, bloki operacyjne, laboratoria, oddziały szpitalne, poradnie zdrowotne, gabinety medyczne i zabiegowe, sale pacjentów itp.
Narzędzia, przyrządy i instrumenty podlegające bezwzględnie niszczeniu drobnoustrojów – sterylizacji to m.in.: narzędzia chirurgiczne, wszczepy, igły, cewniki, narzędzia w kontakcie z błoną śluzową i uszkodzoną skórą , np.: endoskopy, zestawy do intubacji itp. , a także inny sprzęt medyczny, który może mieć nawet wyłącznie kontakt z nieuszkodzoną skórą, jak np.: medyczne wyposażenie pomiarowe, wyposażenie sal itp.